به گزارش قدس خراسان، حدود ساعت ۵ صبح سه‌شنبه ۲۷ تیرماه، گرد و خاک آسمان مشهد را در برگرفت و شاخص لحظه‌ای کیفیت هوا لحظه لحظه اوج گرفت به طوری که پیش از ساعت ۹ شرایط خیلی خطرناک گزارش شد.
رضا اسماعیلی، رئیس مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی شهرداری مشهد این وضعیت را ناشی از سامانه ناپایدار شمال غرب استان دانست که با توجه به خشکسالی گسترده، امسال توده‌های گرد و خاک جنوب و جنوب غرب خراسان را به مشهد آورده است.
محمد پذیرا، رئیس اداره محیط زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد نیز در اظهارنظری دیگر منشأ عمده این ذرات را داخلی عنوان و اظهار کرد: تأثیرات خشکسالی در چند سال گذشته و سال جاری سبب شده پوشش‌های گیاهی و رطوبت خاک به تبع آن از بین برود و همین امر موجب تشدید ریزگردها در نقاط مختلف کشور شده است.
خشکسالی سبب تشدید وضعیت آلایندگی هوا
در حالی که شاخص آلاینده‌های هوای مشهد هر لحظه افزایش می‌یافت و شاهد تردد کودکان و سالمندان در شهر بودیم، مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری حدود ساعت ۹:۲۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ما شرایط را اضطراری اعلام کرد و از تشکیل جلسه فوری در دفتر معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خبر داد؛ جلسه‌ای که ممکن بود نتیجه آن تعطیلی ادارات دولتی باشد!
محسن نجات با پیش‌بینی هواشناسی متذکر شد: سامانه‌ای که در شمال غرب استان وجود داشت و شرایط خشکسالی هم که این روزها آن را تشدید کرده بود سبب افزایش شدت باد شد به نحوی که ما هم نسبت به آن هشدار زرد صادر کردیم و گرد و غبار از سمت جنوب و جنوب غرب استان خراسان بزرگ به سمت مشهد آمده است.
مدیریت دقیقه نودی بحران در مشهد!
رسانه‌ها منتظر نتیجه جلسه بودند و در نهایت حدود ساعت ۱۱:۳۰ خبر تعطیلی اداره‌ها روی پایگاه اطلاع‌رسانی استانداری خراسان رضوی نقش بست و به این ترتیب فعالیت‌های اداری و به خصوص ورزشی و آموزشی پس از ساعت ۱۲ ظهر تا پایان شب در جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هوای مشهد تصویب و مقرر شد در صورت تداوم شرایط آلودگی، موضوع تعطیلی مشهد برای امروز، بررسی و درباره آن در جلسه سه‌شنبه شب کارگروه اضطرار آلودگی هوا تصمیم‌گیری شود.
هشداری که در گرد و غبار گم شد
فرماندار مشهد اما در اظهارنظری متفاوت منبع گرد و خاک را کشور ترکمنستان دانست و مدعی شد: هواشناسی هیچ خبری از وجود گرد و غبار برای ما ارسال نکرده است!
این در حالی است که وقتی علت تأخیر در تصمیم‌گیری در خصوص تعطیلی ادارات را از معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری پیگیری کردیم جواب دیگری شنیدیم.
جواد خدایی با اذعان به اینکه هشدار هواشناسی در این خصوص صادر شده بوده، اظهار کرد: تا نیمه روز شاخص ۲۴ ساعته هوای مشهد به ۱۴۸ رسید اما شاخص لحظه‌ای بالا رفت و به همین دلیل جلسه اضطرار تشکیل شد.
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی هم در گفت‌وگو با ما از اطلاع‌رسانی هشدار این بحران در تاریخ ۲۵ تیرماه خبر داد و عنوان کرد: یک بخشی از این هشدار به صراحت در مورد احتمال وقوع طوفان گرد و خاک، کاهش دید و وزش باد خیلی شدید بود که از طریق مدیریت بحران استانداری در اختیار سایر دستگاه‌ها و مردم قرار گرفت.
علی‌اصغر دهقان‌پور تصریح کرد: این گرد و غبار در نواحی جنوبی استان از کانون‌های گرد و خاک در شمال غرب افغانستان است و در مشهد هم قسمت عمده گرد و خاک از قره‌قوم ترکمنستان نشأت می‌گیرد.
وی تشریح کرد: تغییر اقلیم در منطقه ما با کاهش بارش و افزایش دما بروز و ظهور داشته و این موضوع در سال‌های اخیر استان را با خشکسالی شدید و خیلی شدید مواجه کرده است. این پدیده‌ها موجب افزایش وزش باد می‌شود و موضوع گرد و غبار را تشدید کرده است که با توجه به پیش‌بینی‌های بلندمدت ادامه خواهد داشت.
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی گفت: بخش زیادی از منشأ گرد و غبار در منطقه ما در روز سه‌شنبه، به خارج از کشور مربوط می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی در این ارتباط به ما گفت: کانون‌های گرد و غبار در قره‌قوم ترکمنستان منشأ گرد و غبار در سرخس و مشهد است آن طور که مخالفان انتقال آب بیان می‌کنند، خیلی با پروژه انتقال آب هزارمسجد به مشهد مرتبط نیست؛ چراکه قره‌قوم یک صحرای خشک است ولی چیزی که خیلی در بحث گردوغبار تأثیر دارد جریان‌های باد است که گرد و غبار را از مناطق دیگر به سمت ما می‌آورد. از طرفی سرخس هم در سال‌های اخیر به خاطر خشکسالی به یکی از کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده است.
علیرضا راشکی متذکر شد: گرد و غباری که از دیروز آغاز شده بیشتر مربوط به صحرای قره‌قوم و قسمت‌های مرکزی و حتی بالادست ترکمنستان و همچنین شرق دریای خزر است.
وی خاطرنشان کرد: برای کنترل گرد و غبار حتماً باید در محل کانون اقدام‌های پیشگیرانه انجام شود، بخش زیادی از این کانون‌ها در خارج از کشور قرار دارد و هنوز به تفاهم‌نامه جدی برای اقدام بین‌المللی برای کنترل ریزگردها نرسیده‌ایم هر چند در سال‌های اخیر کارهایی انجام شده است.
حل معضل گرد و خاک در مشهد مستلزم اقدام‌های ویژه‌تری است
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هم با اشاره به نقش بحران‌های اقلیمی و بهره‌برداری بی‌رویه آب در پدیده گرد و غبار گفت: متأسفانه تصمیماتی که گرفته می‌شود و کاربری‌هایی که مستقر می‌شود منطبق با توان سرزمینی و شرایط اکولوژیکی کشورمان نیست در نتیجه شاهد بروز پدیده‌هایی مثل گرد و غبار هستیم.
سمیه رفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس تصریح کرد: برای حل معضل گرد و غبار منابع مالی قابل‌توجهی اختصاص داده شده اما نحوه هزینه‌کرد این منابع و چگونگی اجرای مصوبات هیئت وزیران موضوع دیگری است که من نسبت به قصورها و تقصیرها به شدت نقد کارشناسی دارم.
وی متذکر شد: مشهد شرایط ویژه‌تری در این خصوص دارد و علاوه بر اینکه تحت تأثیر کانون‌های ریزگرد در شهرهای اطراف قرار دارد متأسفانه متأثر از کانون‌های خارجی کشورهای همسایه است، بنابراین باید برای این شهر اقدام‌های ویژه‌تری لحاظ شود.
ورود دادستانی به پدیده ریزگردها
محمد حسین درودی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی نیز از ورود به موضوع ریزگردها خبر داد و گفت: چنانچه مشخص شود سازمان‌های متولی به تکالیف و وظایف خود عمل نکرده یا کوتاهی داشته‌اند، بر اساس دستورالعمل ترک فعل مدیران، تحت تعقیب قضایی قرار خواهند گرفت.
سه‌شنبه پرغبار مشهد اگرچه همه چیز را تار و کدر کرد اما متأسفانه شرایط بحرانی مدیریت و ناهماهنگی مسئولان را بیش از پیش شفاف و روشن کرد؛ به طوری که فرماندار مشهد در ظهر بیست و هفتم تیر نسبت به هشداری که هواشناسی در تاریخ ۲۵ تیر صادر کرده اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و در حالی که شهروندان در محل کار خود حاضر و مجبور به تنفس در این وضعیت خطرناک شده‌اند، مسئولان آن‌قدر دیر نسبت به تعطیلی تصمیم می‌گیرند که عملاً فرقی به حال کسی ندارد! از طرفی در شرایطی که حتی پس از وقوع گرد و غبار اتفاق نظری بین مسئولان و کارشناسان در خصوص منشأ داخلی یا خارجی این پدیده وجود ندارد چطور می‌توان انتظار داشت برای راه حل آن به تفاهم و توافق برسند؟
خبرنگار: معصومه مؤمنیان
نظر شما